Wat is de REM-slaap?

De REM-slaap, ook wel de droomslaap genoemd, is het laatste opmerkelijke onderdeel uit de slaapcyclus. De totale cyclus duurt zo’n anderhalf uur. Als alle fasen aan de beurt geweest zijn is de cyclus af en begint het riedeltje weer van voor af aan. Per nacht maak je, afhankelijk van hoe lang je slaapt natuurlijk, ongeveer vijf volledige slaapcycli door. Voor we de REM-slaap verder uitlichten, bespreken we alle fasen kort:

Fase 1 – De sluimerfase

Op het moment dat je naar bed gaat en je ogen sluit start fase 1. Als je moeite hebt met in slaap komen lijkt er geen einde aan dit stadium te komen, maar gemiddeld duurt fase 1 tussen de vijf en tien minuten. Je hersenactiviteit neemt langzaam af en je zakt steeds dieper weg in je onderbewustzijn. Het is ook in deze fase waarin het soms lijkt alsof je droomt dat je valt. Dat komt door het ontspannen van je spieren, wat gepaard gaat met een grote schokreactie.

Fase 2 – De lichte slaap

In de tweede fase bevind je je in een lichte slaap. Je bent op dit punt nog gemakkelijk wakker te krijgen, maar als je niet gestoord wordt maakt je lichaam zich verder klaar voor de diepe slaap. Je ademhalingsfrequentie en hartslag dalen op dit punt, en je lichaamstemperatuur neemt iets af.

Fase 3 & 4 – De diepe slaap

De derde en vierde fase vormen de diepe slaap. Je bent nu echt onder zeil en wordt niet wakker tenzij dit noodzakelijk is. We zijn altijd ingesteld op mogelijke gevaren. Als je in je diepe slaap verkeerd en er klinkt bijvoorbeeld plotseling een keihard geluid dat je niet kent, zal je wakker worden. In je diepe slaap vinden voor het grootste deel alle herstelprocessen plaats. Denk aan de aanmaak van nieuwe weefsels, spieropbouw en geestelijk herstel.

Fase 5 – De REM-slaap

De laatste fase van de cyclus bevat de REM-slaap. Tijdens de REM-slaap gaan we weer iets sneller ademen, maar zijn verder alle spieren verlamd. Jouw lichaam verroert dus geen vin, op je ogen na. REM is de afkorting voor Rapid Eye Movement. Je ogen schieten tijdens de REM-slaap als een malle door je kassen en het is deze slaapfase waarin je de meest levendige dromen beleeft. In de eerste slaapcyclus van de nacht duurt de REM-slaap zo’n tien minuten, dit wordt steeds langer naarmate de nacht vordert
1Bron:Changing life academy – Module slapen2Bron:Tooltip content.

REM-slaap vs. Non-REM-slaap: verschillen met de andere slaapfasen

De slaapcyclus die in totaal vijf verschillende fasen omvat kan je opdelen in de non-REM-slaap (fase een tot vier) en de REM-slaap (fase vijf). Deze indeling berust op onder andere de verschillen in hersen- en spieractiviteit, hartslag en ademhalingsfrequentie, lichaamstemperatuur en de levendigheid van je dromen. Deze onderdelen verschillen wezenlijk van elkaar in de non-REM-slaap en REM-slaap fase.

Wat gebeurt er tijdens de REM-slaap?

Er is nog heel veel onbekend over de REM-slaap. Wel weten we dat deze fase de volgende kenmerken heeft:

De REM-slaap is een veelbesproken fase binnen de slaapcyclus en kent tot op de dag van vandaag nog vele geheimen. Er zijn wel aanwijzingen dat de REM-slaap heel belangrijk is. Uit onderzoeken waarin proefpersonen eerst meerdere nachten uit hun slaap werden gehouden, bleek zodra zij weer konden slapen dat de REM-slaap eerder bereikt werd en langer duurde. Vermoedelijk is dit dus een slaapfase waar we moeilijk zonder kunnen.

De REM-slaap en de ontwikkeling van de hersenen

De REM-slaap lijkt met name een prominente rol te spelen in de ontwikkeling van de hersenen. Processen waarin gebeurtenissen en informatie waaraan we overdag zijn blootgesteld worden verwerkt en opgeslagen in diepere hersenlagen lijken voornamelijk plaats te vinden tijdens de REM-slaap. Voor baby’s is vrijwel alles dat ze meemaken nog nieuw en onbekend, hun REM-slaap neemt dan ook de helft van hun volledige slaaptijd in beslag, terwijl dat bij volwassenen nog maar zo’n 20% is.

Hoeveel REM-slaap per nacht heb je nodig?

De eerste REM-slaap doet zich doorgaans voor in de laatste fase van de eerste slaapcyclus. Vaak word je hierna even heel kort (maar onbewust) wakker en begint de hele riedel weer van vooraf aan. In de eerste slaapcyclus duurt het stadium van de REM-slaap ongeveer tien minuten. Naarmate de nacht vordert wordt de REM-slaap telkens iets langer, met een maximum van ongeveer 20 minuten in de laatste slaapcyclus 2Bron:.

De hoeveelheid REM-slaap is afhankelijk van de totale slaapduur

Hoeveel REM-slaap je per nacht ‘nodig hebt’ staat in principe in verhouding met hoeveel slaap je op de hele nacht nodig hebt. In dit artikel dat volledig geweid is aan het belang van slapen, geven we al aan dat er geen keiharde standaarden bestaan voor hoelang je per nacht moet slapen. Het ene mens heeft gewoon iets meer slaap nodig dan het andere. Toch is in veel onderzoek te zien dat de negatieve effecten van een slaaptekort al optreden vanaf minder dan zeven uur slaap per nacht. Echter, er bestaan wel degelijk mensen die beweren dat ze met vier uur slaap toekunnen zonder dan te liegen. Het is wel zo dat zij beschikken over een speciaal gen met de naam HDEC2-p385R 3Bron:Tooltip content4Bron:Tooltip content.

Om de vraag te beantwoorden: als we uitgaan van acht uur slaap per nacht zou bij het op een gezonde manier doorlopen van de slaapcycli 20% van die 8 uur uit REM-slaap moeten bestaan. Dat komt neer op 1.6 uur.

REM-slaap bevorderen?

De REM-slaap is een onderdeel uit de slaapcyclus. Dat betekent dat een goede REM-slaap bijdraagt aan de slaapkwaliteit, maar dat de andere fasen ook meetellen. Als er zich in een van de andere fasen een storing bevindt doet dit nog altijd af aan de totale slaapkwaliteit. Een goede algehele nachtrust is daarom belangrijk. Als je toch gericht iets wilt doen tegen problemen met de REM-slaap, moet je het volgende laten: alcohol.

Weinig REM-slaap of niet in je REM-slaap kunnen komen? Blame it on the alcohol

Dit scenario is je misschien bekend: op een prachtige zondag kom je pootje-over, veel later dan vooraf de bedoeling was, met veel meer biertjes achter je kiezen dan ook vooraf de bedoeling was, de voetbalkantine/kroeg uit. Met het oog op maandag neem je thuis een douche en duikt direct daarna je bed in. Je valt als een blok in slaap. Daar helpt die alcohol wel goed bij.

Alcohol is een vijand van de REM-slaap

Maar dan: rond de klok van 3 ontwaak je met bonzende slapen, en een tong als schuurpapier. Je strompelt naar de badkamer om daar de kraan leeg te drinken terwijl er golven van misselijkheid door je lichaam trekken. Uitgeput en jezelf afvragend waarom je in godsnaam de hele zondagmiddag en avond zo nodig moest drinken terwijl om half zeven de wekker gaat vandaag, val je terug in bed. Op dit punt hoop je zo snel mogelijk weer in slaap te vallen om alle voelbare schade die door de alcohol is aangericht niet bewust te hoeven ervaren. Daar kom je vaak bedrogen uit.

Alcohol zorgt er namelijk inderdaad voor dat je heel snel in slaap valt, maar heeft ook invloed op de rest van de slaapcyclus. Met name in het tweede deel van de nacht ondervind je REM-slaap erg veel hinder van al die borrels. Je slaapt hierdoor vaak onrustig of bent zelfs volledig wakker. Dit zorgt ervoor dat de totale slaapkwaliteit drastisch vermindert 5Bron:.

Dus, wil je een optimale (REM)-slaap? Ga dan voor een minimale alcoholinname.

Conclusie: Wat is de REM-slaap?

REM-slaap is het laatste onderdeel uit de slaapcyclus

Slapen in het algemeen heeft als functie dat ons lichaam en onze geest kunnen herstellen van alle indrukken, informatie en inspanningen waaraan we bij dag zijn blootgesteld. Terwijl je dit doet doorloop je meerdere keren een slaapcyclus die uit vijf verschillende fasen bestaat. De eerste vier fasen hiervan duiden we als de non-REM-slaap en de vijfde en laatste fase is de REM-slaap. We maken onderscheid tussen non-REM-slaap en REM-slaap omdat onder andere de mate van hersenactiviteit, hartslag en ademhalingsfrequentie nogal van elkaar verschillen als je de eerste vier, en de laatste fase uit de cyclus met elkaar vergelijkt.

REM-slaap speelt een prominente rol bij de ontwikkeling van onze hersenen

In totaal neemt de REM-slaap zo’n 20% van de totale slaaptijd in beslag. Bij baby’s is dit percentage nog veel hoger (tot wel meer dan de helft). De rol van de REM-slaap bij een gezonde ontwikkeling van de hersenen lijkt dan ook groot te zijn. Belangrijke processen waarin informatie wordt verwerkt en opgeslagen ten behoeve van het leren van nieuwe dingen, het kunnen oproepen van herinneringen en het leggen van nieuwe verbanden, voltrekken zich grotendeels tijdens de REM-slaap. REM is de afkorting van Rapid Eye Movement, omdat ook kenmerkend aan deze fase is dat je ogen heel snel heen en weer bewegen. Het is ook deze fase waarin je het meest actief en levendig droomt.

Optimale (REM)-slaap = de rem op alcohol

Omdat de REM-slaap een onderdeel van onze hele slaap is, adviseren we wanneer je jouw slaapkwaliteit wilt verbeteren de aandacht te vestigen op het geheel: je volledige slaappatroon dus. Wel is bewezen dat alcohol een negatief effect heeft op de REM-slaap in het speciaal. Wil je dat voorkomen? Dan moet je wat die biertjes aangaat even op de rem trappen ????.

Meer weten over slaap?

* Slaap je fit behandelt het essentiële belang van een goede nachtrust op jouw leven en prestaties overdag.

*Het circadiaanse ritme vertelt je alles over ons natuurlijk ingebouwde, biologische ritme en waarom je het beste zoveel mogelijk met dit ritme mee kunt bewegen.